OSO-08/2010

Symbol tematu: OSO-08
Tytuł: Rola kukurydzy w rozwoju i rozprzestrzenianiu się anholocyklicznych form mszycy Rhopalosiphum padi – najważniejszego wektora żółtej karłowatości jęczmienia na zbożach ozimych w regionach Polski najbardziej zagrożonych infekcją
Autor: dr Andrzej Wolski

Streszczenie wykonania tematu – rok 2010

Celem badań było określenie roli upraw kukurydzy w rozwoju oraz rozprzestrzenianiu się anholocyklicznych form mszycy Rhopalosiphum padi. Prowadzono analizy sposobu występowania, liczebności oraz zróżnicowania form rozwojowych mszycy czeremchowo-zbożowej na wybranych plantacjach zbóż oraz kukurydzy w rejonie Sośnicowic oraz w Sławikowie (woj. śląskie). Równolegle prowadzony był również monitoring lotów tego szkodnika za pomocą pułapki ssącej Johnsona. Procentowy udział form anholocyklicznych w próbach pobieranych z pola oraz za pomocą pułapki ssącej określany był głównie w oparciu o badania zabarwienia embrionów. Przez cały okres przeprowadzania badań rejestrowany był przebieg średnich temperatur dobowych przy pomocy stacji meteorologicznej. Pułapka ssąca Johnsona oraz stacja meteorologiczna zlokalizowane były na terenie Instytutu Ochrony Roślin-PIB, Oddział Sośnicowice.

W roku badawczym 2010, podobnie jak w roku 2009, obecność form anholocyklicznych na plantacjach zbóż jarych odnotowano pod koniec maja. Jesienią występowanie form anholocyklicznych obserwowano od połowy października. Na kukurydzy pierwsze anholocykliczne formy mszycy czeremchowo-zbożowej odnotowano pod koniec lipca.

Znaczny wzrost liczebności mszycy czeremchowo-zbożowej na kukurydzy nastąpił ponad tydzień po zakończeniu wegetacji jęczmienia jarego, około trzy tygodnie po zakończeniu żerowania licznie występujących osobników tej mszycy na zbożach jarych. Jesienny nalot mszyc na jęczmień ozimy oraz pszenicę ozimą stwierdzono krótko po załamaniu się populacji mszyc na plantacjach kukurydzy.

W roku 2010 w rejonie badań trzy kolejne dni ze średnią temperaturą dobową, zbliżoną do temperatury wywołującej zmiany w rozwoju mszycy Rh. padi odnotowane zostały w połowie lipca.

Analizy materiału odławianego z powietrza za pomocą pułapki ssącej Johnsona wykazały, że gatunkiem dominującym, obok mszycy Anoecia corni, była mszyca czeremchowo-zbożowa. Formy anholocykliczne tej mszycy odnotowano w jesiennych odłowach.